Vietnamese standards on allergens

1. Vì sao doanh nghiệp phải tuân thủ tiêu chuẩn dị ứng? Những vấn đề thường gặp trong sản xuất thực phẩm

Dị ứng thực phẩm hiện là một trong những mối nguy nghiêm trọng nhất trong quản lý an toàn thực phẩm toàn cầu. Chỉ cần một lượng cực nhỏ protein dị ứng – đôi khi vài ppm – cũng có thể gây phản ứng nguy hiểm như sốc phản vệ, thậm chí tử vong. Do đó, quản lý chất gây dị ứng được xem là yêu cầu bắt buộc trong mọi hệ thống HACCP, ISO 22000, FSSC 22000 và tiêu chuẩn xuất khẩu.

Tại Việt Nam, số vụ thu hồi sản phẩm vì ghi nhãn thiếu chất gây dị ứng hoặc nhiễm chéo đang gia tăng, đặc biệt ở nhóm sản phẩm bánh kẹo, thủy sản, sữa, thực phẩm chế biến. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ – EU – Nhật, tiêu chuẩn lại càng khắt khe hơn, đặc biệt khi FDA 2025 bổ sung yêu cầu mới về kiểm soát và truy xuất nguồn gốc dị ứng.

Những vấn đề thường gặp của nhà sản xuất khi không quản lý tốt dị ứng: 

• Thiết bị dùng chung gây nhiễm chéo dù đã vệ sinh
• Nhà cung cấp không khai báo chính xác thành phần
• Nhân viên thiếu kiến thức về dị ứng thực phẩm
• Ghi nhãn sai hoặc thiếu thành phần gây dị ứng
• Không có công cụ kiểm nghiệm nhanh để xác minh vệ sinh thiết bị
• Tích tụ protein dị ứng trong đường ống, bồn trộn, máy đóng gói

Hệ quả đối với doanh nghiệp:

• Thu hồi sản phẩm (recall) → chi phí lớn
• Bị trả hàng tại biên giới EU/Mỹ
• Mất uy tín thương hiệu
• Rủi ro pháp lý
• Nguy cơ mất thị trường xuất khẩu

Vì vậy, hiểu rõ tiêu chuẩn Việt Nam về chất gây dị ứng, triển khai hệ thống kiểm soát và sử dụng công cụ kiểm nghiệm hiện đại là yêu cầu cấp thiết cho mọi doanh nghiệp thực phẩm.

2. Tổng quan tiêu chuẩn Việt Nam về chất gây dị ứng

Tiêu chuẩn Việt Nam về chất gây dị ứng được xây dựng dựa trên ba văn bản pháp lý chủ chốt:

2.1. Luật An toàn thực phẩm (2010)

Luật quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong sản xuất và kinh doanh thực phẩm:

• Ghi nhãn đầy đủ, trung thực các thành phần gây dị ứng
• Không gây hiểu lầm hoặc che giấu thông tin nguy hiểm
• Phải đảm bảo truy xuất nguồn gốc nguyên liệu liên quan tới dị ứng
• Luật là nền tảng cho các văn bản hướng dẫn chi tiết về quản lý rủi ro dị ứng trong sản xuất.

2.2. Nghị định 15/2018/NĐ-CP – Quy định chi tiết Luật An toàn thực phẩm

Một số yêu cầu nổi bật liên quan đến TCVN chất gây dị ứng:

• Phải ghi chú rõ ràng tất cả chất gây dị ứng trong danh sách thành phần
• Khuyến nghị sử dụng cảnh báo nhiễm chéo (may contain) đối với dây chuyền sản xuất chung
• Buộc doanh nghiệp phải công bố sản phẩm trước khi phân phối ra thị trường

2.3. Thông tư 34/2014/TT-BYT – Hướng dẫn ghi nhãn thực phẩm

Thông tư quy định:

• Thành phần gây dị ứng phải được làm nổi bật bằng in đậm, in nghiêng hoặc gạch chân
• Nếu sản phẩm có thay đổi công thức hoặc dây chuyền, doanh nghiệp phải cập nhật lại thông tin ghi nhãn
• Quy định bắt buộc đối với thực phẩm đóng gói, thực phẩm chế biến, thực phẩm nhập khẩu

Các quy định này tạo thành hệ thống TCVN chất gây dị ứng, hoàn toàn tương thích với Codex, FDA và EU.

3. Danh mục các chất gây dị ứng theo luật Việt Nam

Theo tiêu chuẩn Việt Nam chất gây dị ứng, danh mục bắt buộc ghi chú bao gồm:

• Gluten và lúa mì
• Sữa và lactose
• Trứng
• Đậu nành
• Đậu phộng (lạc)
• Các loại hạt cây (óc chó, hạnh nhân, điều…)
• Cá
• Giáp xác (tôm, cua)
• Hạt mè
• Mù tạt
• Sulfite ≥ 10 mg/kg
• Lupin (ở một số sản phẩm nhập khẩu)

Danh mục tương thích với Codex và các thị trường xuất khẩu lớn.

Yêu cầu ghi nhãn chất gây dị ứng theo TCVN:

• Ghi rõ – nổi bật – dễ thấy. Ví dụ: “Đậu nành (SOY) Có chứa: SỮA, TRỨNG, GLUTEN”
• Cảnh báo nhiễm chéo. Khi dây chuyền dùng chung, bắt buộc thêm cảnh báo: “Sản phẩm có thể chứa dấu vết của đậu phộng, gluten…”
• Yêu cầu truy xuất nguồn gốc. Doanh nghiệp cần lưu trữ: Hồ sơ nguyên liệu; Hồ sơ vệ sinh thiết bị; Hồ sơ kiểm nghiệm định kỳ; Hồ sơ thay đổi công thức.

4. Giải pháp kiểm nghiệm chất gây dị ứng tiên tiến

Việc tuân thủ tiêu chuẩn Việt Nam về chất gây dị ứng không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp đảm bảo an toàn sản phẩm, phòng ngừa rủi ro nhiễm chéo và đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của thị trường tiêu dùng. Trong bối cảnh các quy định của Việt Nam ngày càng tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt khi FDA 2025 siết chặt kiểm soát dị ứng thực phẩm, doanh nghiệp càng phải chủ động áp dụng các biện pháp kiểm nghiệm hiệu quả để chứng minh mức độ tuân thủ.

Giải pháp kiểm nghiệm dị ứng bằng bộ test Morinaga mang lại lợi thế rõ rệt nhờ khả năng phát hiện nhanh và chính xác các dấu vết protein dị ứng – yếu tố quan trọng để đảm bảo sản phẩm phù hợp với TCVN về ghi nhãn và quản lý chất gây dị ứng. Với độ nhạy cao, thời gian trả kết quả nhanh và tiêu chuẩn ISO – FDA, Morinaga giúp doanh nghiệp dễ dàng đánh giá vệ sinh thiết bị, kiểm soát nguy cơ nhiễm chéo và tăng tính minh bạch trong toàn bộ quy trình sản xuất.

Là đơn vị phân phối độc quyền Test Morinaga tại Việt Nam, Yamaguchi đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc triển khai các phương pháp kiểm nghiệm phù hợp, cập nhật quy định và tối ưu hệ thống QA/QC. Nhờ đó, doanh nghiệp không chỉ đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn Việt Nam về chất gây dị ứng mà còn sẵn sàng chinh phục các thị trường khó tính như Mỹ, EU và Nhật Bản.

Việc đầu tư vào kiểm soát dị ứng ngay hôm nay chính là bước đi chủ động để nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm thiểu rủi ro và khẳng định vị thế của doanh nghiệp trong ngành thực phẩm hiện đại.

KẾT LUẬN

Việc tuân thủ tiêu chuẩn Việt Nam về chất gây dị ứng không chỉ là quy định pháp lý mà còn là yếu tố quyết định để doanh nghiệp:

Đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng

Giảm rủi ro pháp lý và tránh thu hồi

Tạo lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu

Xây dựng thương hiệu uy tín và bền vững

Kết hợp tiêu chuẩn Việt Nam với giải pháp kiểm nghiệm tiên tiến như Morinaga sẽ giúp doanh nghiệp chủ động vượt qua các yêu cầu mới của FDA 2025 và đạt chuẩn quốc tế.